Διευκρινίσεις του υπ. Παιδείας για επίμαχο άρθρο του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης
Οι διαφορετικές «αναγνώσεις» συγκεκριμένου άρθρoυ – παρά το ξεκάθαρο τοπίο που διέπει το περιεχόμενό του σ’ ένα πλαίσιο νομιμότητας – του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης, ο οποίος – όπως και της Ελλάδας – εφαρμόζεται στο ελληνικό δίκαιο, οδήγησαν στην άκρως αναγκαία παρέμβαση από το Φανάρι και την Αθήνα. Βασικός στόχος να ξεκαθαρίσει το θολό σκηνικό που δημιούργησαν οι έντονες συζητήσεις στους εκκλησιαστικούς κύκλους περί «αμετάθετου» και «μεταθετού» στην κούρσα της διαδοχής του μακαριστού Δαμασκηνού στη Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου στα Χανιά.
«Η πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης στην Εκκλησία της Κρήτης γίνεται με εκλογή, η οποία ενεργείται από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Κρήτης στην πρώτη τακτική ή έκτακτη σύνοδό της μετά τη χηρεία του θρόνου, όπως προβλέπεται στο εδάφιο α’ της παρ. 1 του άρθρου 21 του ΚΝΕΚ 4149/1961 (Α΄41). Εκλόγιμοι είναι οι εγγεγραμμένοι στον ειδικό κατάλογο του άρθρου 22, τον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων». Αυτό αναφέρεται αρχικά στην απάντηση του υπουργείου Παιδείας προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με την επισήμανση ότι «στον κατάλογο αυτό δεν μετέχουν οι Αρχιερείς (Μητροπολίτες) της Εκκλησίας Κρήτης και ως εκ τούτου δεν είναι εκλόγιμοι για την πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης».
Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας έρχεται κατόπιν ερωτήματος του Αρχιγραμματέα Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς τη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων, ζητώντας επί της ουσίας επίσημη ερμηνεία για την εκλογική διαδικασία και αν πότε θα μπορούσε το «μεταθετό» να αποτελέσει εξαίρεση στη διαδικασία κάλυψης κενών μητροπολιτικών εδρών.
Το υπουργείο προσθέτει σχετικά πως αν ο νομοθέτης ήθελε να θεσμοθετήσει το μεταθετό των Μητροπολιτών της Εκκλησίας Κρήτης ως επιλογή κατά την εκλογική διαδικασία, θα υπήρχε ξεχωριστή παρέμβαση με διακριτό άρθρο και σχετικές διατάξεις. Όπως επισημαίνεται στην απάντηση του υπουργείου Παιδείας.
Συν τοις άλλοις, διευκρινίζεται ότι ένα συγκεκριμένο άρθρο (2 του ΝΔ 77) του Καταστατικού Χάρτη που προστέθηκε το 1974, σύμφωνα με το οποίο εκτός από τον Κατάλογο Εκλογίμων, «οι Βοηθοί Επίσκοποι και οι Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μπορούν να εκλεγούν σε χηρεύουσες Μητροπόλεις της Εκκλησίας Κρήτης χωρίς σχετική εγγραφή στον κατάλογο», συνιστά εξαίρεση.
Η ερμηνεία δηλαδή που δόθηκε στο επίμαχο άρθρο ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου στους εκκλησιαστικούς κύκλους, πως οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κρήτης αφού ανήκουν στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είναι επίσης εκλόγιμοι, δεν εντάσσεται στο φάσμα της κανονικότητας και της νομιμότητας, σύμφωνα με το υπουργείο, αφού η θεσμοθέτησή του προέκυψε ύστερα από αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με τη σύμφωνη γνώμη της Εκκλησίας Κρήτης για κατ’ εξαίρεση διαδικασία και συγκεκριμένη περίπτωση, όπως αναφέρει το έγγραφο που έχει στη διάθεσή του το cretaone.gr.
«Το άρθρο 2 του ΝΔ 77/1974 (σ.σ. περί μεταθετού) εισήχθη, ως εξαίρεση, στο άρθρο 22 και όχι στο άρθρο 21 του ΚΝΕΚ που ρυθμίζει αναλυτικά την διαδικασία εκλογής και, βέβαια, δεν εισήχθη διακριτό άρθρο όπως θα συνέβαινε, εάν ο νομοθέτης επιθυμούσε να θεσμοθετήσει το «μεταθετό» των Μητροπολιτών της Εκκλησίας Κρήτης […] Το άρθρο δεν εισαγάγει ούτε ρυθμίζει την διαδικασία για πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας της Κρήτης από Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Κρήτης, ήτοι το «μεταθετό» (ενώ ο νομοθέτης εκεί που επέλεξε να το εισαγάγει, ήτοι στην Εκκλησία της Ελλάδος και τις Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου, το εισήγαγε ρητά και με συγκεκριμένη διαδικασία), αλλά απλώς και μόνο την δυνατότητα Μητροπολιτών και Βοηθών Επισκόπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να είναι υποψήφιοι προς εκλογή χωρίς την προϋπόθεση εγγραφής τους στον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων» του άρθρου 22», επισημαίνεται στο έγγρραφο.
Συμπερασματικά οι διαδικασίες, σύμφωνα με το Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας Κρήτης και τα εδάφια του ΚΝΕΚ, όπως και της Εκκλησίας της Ελλάδας, δεν προβλέπουν κάλυψη κενών Μητροπολιτικών θέσεων δια της μετάθεσης από εν ενεργεία Ιεράρχη όμορης ή άλλης Μητρόπολης και στη συνέχεια πλήρωση της θέσης που ελευθερώνεται από άλλον ιεράρχη.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η κλεψύδρα έχει γυρίσει και την Παρασκευή οι ανώτατοι Ιερείς συνέρχονται για να εκλέξουν τον νέο Μητροπολίτη Κυδωνίας στα Χανιά από τον Κατάλογο Εκλόγιµων Αρχιερέων, οι οποίοι πληρούν ο,τι προβλέπεται για το αξίωµα. «Ηγγικεν η ώρα».
Η διαδικασία
Κατά τη Συνεδρίαση της Συνόδου κάθε µέλος της ψηφίζει τρία πρόσωπα από τον κατάλογο. Οι τρεις επικρατέστεροι συγκροτούν το λεγόµενο τριπρόσωπο, από το οποίο σε νέα ψηφοφορία εκλέγεται ο νέος µητροπολίτης.
Τα προσόντα
Για να εγγραφεί κάποιος κληρικός στον κατάλογο των εκλόγιµων πρέπει να διαθέτει τα εξής προσόντα:
- Να είναι άγαµος κληρικός, χειροτονηµένος εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια.
- Να είναι Έλληνας πολίτης ή Έλληνας το γένος.
- Να έχει πτυχίο Θεολογικής Σχολής ελληνικού πανεπιστηµίου ή της Θεολογικής Σχολής Χάλκης.
- Να έχει συµπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας του.
- Να µην έχει καταδικαστεί αµετάκλητα από εκκλησιαστικά ή ποινικά δικαστήρια.
Επιπροσθέτως πρέπει να υπάρχει τεκμηριωμένη υπηρεσία διάρκειας τουλάχιστον 5 ετών από τη λήψη του πτυχίου του σε µία ή περισσότερες από τις παρακάτω θέσεις:
- Αρχιγραµµατέας ή γραµµατέας της Ιεράς Συνόδου του Οικουµενικού Πατριαρχείου ή της Εκκλησίας της Ελλάδος ή της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου Κρήτης.
- Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών ή άλλης µητρόπολης του Οικουµενικού Πατριαρχείου ή της Εκκλησίας της Ελλάδος.
- Ιεροκήρυκας µητρόπολης ή ένοπλων δυνάµεων.
- ∆ιευθυντής ή καθηγητής εκκλησιαστικού ή µέσου εκπαιδευτικού σχολείου.
- Ηγούµενος µονής όπου διαµένουν τουλάχιστον 30 µοναχοί.
- Εναλλακτικά, µπορεί να είναι τακτικός ή έκτακτος καθηγητής ή υφηγητής Θεολογικής Σχολής ελληνικού πανεπιστηµίου ή της Θεολογικής Σχολής Χάλκης
ΠΗΓΗ: cretaone.gr
